بارانی نیوز – معلولیت، قصه پرغصه‌ای است که تنها کسانی با آن آشنایی دارند که خود یا عضوی از خانواده آنها معلول باشد، اما زندگی این قشر فقط رنگ غصه ندارد و در این میان جمعی از معلولان هستند که با مشکلات بی‌شمار خود کنار آمده‌ و‌کاری کرده‌اند که دیگران باید از آنها درس بگیرند.

بسیاری از ما با این‌که در اوج سلامت و رفاه نسبی زندگی می‌کنیم دائم گلایه می کنیم و حرف‌هایمان بوی ناامیدی می‌دهد، پس وقتی با این افراد که با وجود محدودیت‌های فراوان در اوج امید زندگی می‌کنند و اطرافیان را نیز به سمت امیدواری سوق می‌دهند، روبه‌رو می‌شویم از خود خجالت می‌کشیم، چرا که با وجود سلامت کامل، از همه توان خود برای رسیدن به قله‌های موفقیت استفاده نمی‌کنیم و ناشکری، لق لقه زبانمان است. تعداد این عده که توانمندی را به معلولیت گره زده‌اند در جامعه کم نیست ولی بسیاری از آنها قادرند با اندک یاری از سوی کسانی که باید یاری‌رسان آنها باشند و حداقل با اجرای قانون جامع معلولان، زندگی خود را اداره و حتی دیگران را نیز از کار خود منتفع کنند.
چه بسیار معلولانی که هرگز نخواسته‌اند سربار دیگران باشند و با حمایت خانواده و دوستان خود موفق شده‌اند‌کاری برای خود دست و پا و کارآفرینی و حتی برای چند نفر دیگر نیز شغل ایجاد کنند. چه بسیار معلولانی که درحال طی مدارج بالای علمی هستند و هرگز معلولیت خود را مانعی برای تحصیل خود ندیده‌اند، اما باید دانست که این قشر برای رسیدن به اهداف خود با مشکلات کوچک و بزرگ بسیاری دست و پنجه نرم کرده‌ و آسان به موقعیت فعلی خود نرسیده‌اند. بسیاری از آنها معتقدند که بدون کمک دوستان، اعضای خانواده و فامیل خود هرگز نمی‌توانستند از این مسیر خطرناک عبور کنند و بیشتر آنها از مسئولان گلایه دارند و خواستار توجه بیشتر آنها هستند. با «کاوه زندسلیمی» یکی از فعالان اجتماعی سنندج و معلول جسمی درباره مشکلات معلولان در جامعه به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید.

• معلولیت را چگونه تعریف می‌کنید؟

معلولیت را محدودیت نمی‌دانم و معتقدم هرجا معلولی که نتوانسته است استعدادهایش را بروز دهد، مطمئناً در محیطی فقیر و با مدیریتی نامناسب همراه بوده است و این مردم و جامعه هستند که برای معلولان محدودیت ایجاد می‌کنند، نه وضع جسمی وی.

• نگاه جامعه به معلولان چگونه است؟

معتقدم افراد معلول را باید با مشکلاتشان پذیرفت و آنها را تکریم‌ کرد. مطمئنم توانمندی‌های معلولان، راه‌حل مشکلات آنان و حتی دیگران می‌شود، اما به علت شرایط آسیب‌پذیری که معلولان در آن قرار گرفته‌اند، اگر محبت جامعه به آنان مشروط باشد، استعدادها هدر می‌رود. به نظر من باید برخورد جامعه با معلولان، پذیرش بدون قید و شرط باشد.

• از نقص مدیریتی و نارسایی‌هایی که در زمینه حقوق معلولان و شئون آنها وجود دارد گلایه دارید. خواست‌های اصلی شما از مسئولان چیست؟

معتقدم درباره جامعه معلولان کردستان، چالش مدیریت مبتنی بر اصول خیرخواهانه وجود دارد. یعنی کمتر مدیری وجود دارد که افراد معلول را واقعاً باور داشته باشد. ابتدا باید بگویم که هدفم تخریب یا کم کردن ارزش کارکردهای سازمان‌های خدمت‌رسان در استان نیست و با این سازمان‌ها و عملکرد آنها هم بیگانه نیستم، اما معتقدم که برخی از سازمان‌های متولی معلولان از اساس اشکال دارند. اعتقاد دارم نیروها و منابع انسانی سازمان‌های متولی معلولان براساس کارشناسی و به‌صورت هدفمند برای مددکاری معلولان انتخاب نشده‌اند در صورتی که کار در سازمانی متعلق به انسان‌هایی با انبوه مشکلات جسمی‌ـ روحی و اجتماعی، به تخصص همراه با تعهد نیاز دارد.
به باور من، از مشکلات اساسی جامعه معلولان می‌توان به نبود مدیریت خلاق برای ترمیم پیکره سازمان متعلق به معلولان، پایبند نبودن سازمان‌ها و اداره‌ها به حداقل‌های تصویبی قوانین مختص معلولان در مجلس شورای اسلامی، نبود مرکز هماهنگی واحد برای سیاستگذاری کلی فعالیت‌های تشکل‌های غیردولتی، کارشناسی نادرست درباره قوانین حمایتی برای معلولان و شناسایی نشدن مشاغل مرتبط و مناسب معلولان در استان اشاره کرد.

• قانون حمایت از معلولان در استان اجرا شده است؟

دولت تصویب کرده بود که برخی مشاغل اداری و دفتری را به معلولان اختصاص دهند، اما سازمان‌ها می‌توانند کارهایی هم برای معلولان در منزل ایجاد کنند تا فرد معلول بتواند از طریق اینترنت کار کند. به این صورت مشکل رفت و آمد هم نداریم البته برخی بچه‌های معلول می‌گویند ما دوست داریم در جامعه حضور پیدا کنیم، اما تا زمانی که در جامعه امکان‌ تردد و حضور ما نیست، چه کار می‌توانیم بکنیم؟ پس بهتر است در منزل فعال باشیم. نمی‌خواهیم تنها مصرف‌کننده باشیم و دولت به ما سرویس دهد بلکه دوست داریم خودمان تولیدکننده باشیم و درآمد کسب کنیم تا انگیزه بیشتری برای ادامه حیات داشته باشیم.

• به نظر شما ساختار شهری موجود سنندج پاسخگوی نیاز معلولان است؟

در ساختار شهری حاکم بر شهرمان، کمترین توجهی به نیاز معلولان نشده است و مهم‌ترین مشکل ما نبود مناسب‌سازی معابر است که البته می‌دانیم مناسب سازی، زمان می‌برد. حتی منزل شخصی ما هم برای من مناسب نیست و مناسب‌سازی آن نیاز به هزینه دارد.
محیط‌های شهری، فضای زندگی روزمره شهروندان است و باید توانایی پذیرش همه افراد و تأمین خدمات رفاهی مربوط به آنها را داشته باشد. امروزه فراهم نبودن زیرساخت‌های لازم برای افراد معلول و کم‌توان جسمی و حرکتی، دسترسی آنان به امکانات شهری را با مشکل مواجه کرده است. نابسامان بودن فضاهای شهری و انطباق نداشتن آنها با نیازها و خواسته‌های این افراد سبب منزوی شدن آنها شده است لذا ساماندهی و مناسب‌سازی دوباره این فضاها در واقع بازگرداندن این افراد به زندگی اجتماعی و فعالیت دوباره است.
 شبکه معابر سواره و پیاده از مواردی است که با مناسب‌سازی آنها و قرار دادن تجهیزات و وسایل لازم می‌توان بسیاری از مشکلات و موانع حرکتی معلولان و کم‌توانان جسمی و حرکتی را برطرف کرد. یکی از مهم‌ترین مشکلات معلولان در شهر،‌ تردد آنهاست. در معابر و پیاده‌روها چه از نظر استفاده از وسایل حمل‌ونقل و چه از نظر رفت‌وآمد برای معلولان موانع زیادی وجود دارد که باید مسئولان به فکر برداشتن این موانع باشند. تداوم نداشتن حرکت آسان در مسیرهای پیاده و نبود امکان استفاده از وسایل نقلیه عمومی از این مشکلات است بنابراین این افراد به دلیل همین موانع، با نداشتن تحرک مناسب و نبود دسترسی آسان به تسهیلات محیط شهری روبه‌رو هستند.

• مشکلات و گرفتاری‌های پیش روی معلولان برای تحصیل چیست؟

تا سال ۱۳۸۰ بی‌سواد بودم، اما با تلاش و پشتکاری که داشتم بعد از گذشت ۱۳سال، اکنون دانشجوی کارشناسی امورفرهنگی هستم. البته معلولانی هستند که استعدادهای بیشتری در زمینه تحصیلی دارند، اما مشکلات فراوانی برای ادامه تحصیل آنها وجود دارد. دولت تصویب کرده بود که شهریه‌ها را پرداخت کند، اما آن هم کم و کاستی‌های خود را دارد، چراکه مشکلات زیاد است و تعداد معلولان هم کم نیست ولی فرد معلول نیاز به حمایت بیشتری دارد. به بهانه نبود مناسب‌سازی دانشگاه‌ها، حق تحصیل از معلولان سلب شده است. از سرانه تحصیل برای هر فرد معلول گرفته تا نبود ساده‌ترین امکانات برای حضور دانش‌آموزان و دانشجویان معلول، نبود سرویس‌های ایاب و ذهاب مناسب نوع معلولیت، شهریه‌ دانشگاه‌ها و ناهماهنگی و بدقولی‌های سازمان متولی در پرداخت شهریه و از همه مهم‌تر مشکل نبود مناسب‌سازی اماکن آموزشی، تحصیل معلولان را با دشواری‌های فراوانی روبه‌رو کرده است؛ مشکلاتی که‌گاه منجر به ترک تحصیل و گوشه‌گیری آنها می‌شود.

نویسنده: سیده بشارت حسینی – همشهری کردستان

شما هم نظر خود را در مورد این مطلب در قسمت نظرات بنویسد بعد از تائید مدیر منتشر خواهد شد