به گزارش بارانی نیوز، در دیواندره ۱۵۰ هزارهکتار اراضی دیم وجود دارد که سالانه حدود ۹۰هزارهکتارآن زیرکشت گندم، ۳۰هزارهکتار زیرکشت حبوبات و ۲۵۰۰هکتار نیز زیرکشت جو می‌رود و بقیه نیز در حالت استراحت قرار می‌گیرد.

کردستان از استان‌های مستعد در عرصه کشاورزی است؛ استانی با بهره‌مندی از زمین‌های حاصلخیز که اکنون به‌عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی مطرح است. دیواندره نیز با برخورداری از ظرفیت‌های مناسب از مناطق پیشروی استان در زمینه تولید محصولات کشاورزی است که هرسال به‌عنوان شهرستان برتر در این عرصه معرفی می‌شود، اما در چند دهه اخیر کمبود منابع آبی و استفاده بی‌رویه از زمین‌های کشاورزی، سبب شده است تا این زمین‌ها با مشکل مواجه شوند.  فرسایش خاک از مشکلات دیرینه است که کشاورزان با آن روبه‌رو بوده‌اند که این فرسایش می‌تواند ازسوی آب و باد باشد. فرسایش خاک، تهدیدی جدی برای کشاورزی پایدار است که در آمریکای جنوبی سبب از بین رفتن برخی از تمدن‌ها شد و در آفریقای جنوبی گرسنگی را به اهالی آن منطقه هدیه کرد.
یکی از راه‌های جلوگیری از فرسایش خاک، کشاورزی حفاظتی است و در این‌باره با «حمیدرضا وزیری» مدیر جهاد کشاورزی دیواندره و کارشناس ارشد زراعت و اصلاح نباتات به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید.

چه میزان از اراضی دیواندره به کشاورزی اختصاص دارد؟
در دیواندره ۱۵۰ هزارهکتار اراضی دیم وجود دارد که سالانه حدود ۹۰هزارهکتارآن زیرکشت گندم، ۳۰هزارهکتار زیرکشت حبوبات و ۲۵۰۰هکتار نیز زیرکشت جو می‌رود و بقیه نیز در حالت استراحت قرار می‌گیرد. همچنین ۸هزار هکتار اراضی آبی در دیواندره وجود دارد که ۵هزار هکتار آن به یونجه و علوفه‌کاری اختصاص دارد، هزارهکتار باغ است و ۵۰۰ هکتار آن نیز به کشت گندم آبی اختصاص دارد و بقیه آن نیز مربوط به محصولات صیفی و سبزی‌کاری است. مردم دیواندره سال‌هاست که به کشت دیم مشغول هستند و استفاده از وسایل مکانیزه در این شهرستان هم سابقه‌ای طولانی دارد. درمجموع می‌توان گفت دیواندره از شهرستان‌های موفق در زمینه کشاورزی دیم است.

تفاوت کشاورزی پایدار و تجاری چیست؟
کشاورزی پایدار نوعی از کشاورزی برای سودآوری بیشتر انسان، کارایی بیشتر منابع و همچنین توازن محیط‌زیست است. کشاورزی پایدار باید شامل مدیریت موفق منابع برای کشاورزی باشد تا بتواند نیازهای متغییر انسانی را رفع کند. تفاوت کشاورزی پایدار با کشاورزی تجاری که به‌صورت فشرده از نهاده‌های کشاورزی استفاده می‌کنند، در این است که در کشاورزی پایدار بر ثبات عملکرد در طولانی مدت با حداقل تأثیر بر محیط تأکید می‌شود، درحالی که کشاورزی تجاری بر اهداف کوتاه مدت و حداکثر عملکرد متکی است.

تعریف خاک‌ورزی حفاظتی چیست؟
خاک‌ورزی حفاظتی، روشی از خاک‌ورزی است که وظیفه آن تولید به همراه کاهش آسیب‌رسانی به منابع آبی و خاکی، حداقل کردن انرژی مصرفی، استفاده از فرایندهای بیولوژیکی در خاک و پوشش ۳۰درصد از سطح خاک است. کشاورزی حفاظتی، یک بسته و سیستم در کشاورزی است. کشاورزی حفاظتی، راهکاری مناسب برای حفظ و اصلاح منابع کشاورزی با هدف افزایش تولید و پایداری محصول همراه با حفظ محیط‌زیست است. کشاورزی حفاظتی شامل مدیریت بقایای گیاهی محصول سال قبل و رعایت تناوب زراعی و اجرای سیستم خاک‌ورزی حفاظتی است که این مجموعه سبب می‌شود کشاورزی حفاظتی در یک منطقه شکل گیرد.

بقایای گیاهان باقی مانده از سال قبل در خاک‌ورزی حفاظتی چه نقشی دارد؟
در خاک‌ورزی مرسوم که در مقابل حفاظتی قرار دارد، کمتر از ۱۰درصد از گیاهان باقی می‌ماند، اما در شیوه خاک‌ورزی حفاظتی، ۳۰ تا ۴۰‌درصد بقایای گیاهی در خاک می‌ماند و بقایای گیاهی تبدیل به «هوموس» می‌شود. هوموس فواید زیادی برای خاک دارد از جمله اینکه سبب می‌شود قدرت حفظ و ذخیره رطوبت سطح خاک بالا برود و از فرسایش آبی و بادی خاک جلوگیری کند. هوموس همچنین سبب بهبود ساختمان خاک برای رشد گیاهان می‌شود و منبع مهم مورد نیاز تأمین کربن و نیتروژن گیاهان است.

برای آموزش و عملیاتی کردن کشاورزی حفاظتی چه اقدام‌هایی انجام شده است؟
اداره جهادکشاورزی دیواندره در این زمینه بارها جلسه‌ها و گردهمایی‌های مختلف و آموزش‌های مکرری با هدف توجیه و ترغیب کشاورزان برگزار کرده است. بارها از استادان دانشگاه و مسئولان دعوت کرده‌ایم در این زمینه آموزش‌های لازم را ارائه دهند. همچنین درچند سال اخیر کشاورزانی شناسایی شده‌اند که کشاورزی حفاظتی را انجام می‌دهند و کارهای آنان دنبال می‌شود. ۵۵۰۰ هکتار از اراضی دیواندره با روش کشاورزی حفاظتی کشت می‌شود که این مساحت متعلق به ۱۴۰ کشاورز است و همه از خاک‌ورزی حفاظتی راضی هستند. همچنین شرکت‌های سازنده وسایل کشاورزی خوبی در شهرستان وجود دارند که دستگاه کشت مستقیم متناسب با خاک و وضع منطقه را تولید می‌کنند.

کشاورزی حفاظتی چه مزایایی دارد؟
در دیواندره کشاورزی حفاظتی در ۲شاخه قابل اجراست. یکی از این شاخه‌ها مدیریت بقایای گیاهی و تناوب استفاده از دستگاه‌های خاک‌ورزی حفاظتی است که در این مدل، بقایای گیاهی با خاک مخلوط می‌شود. از مزایای مدل بدون خاک‌ورزی هم می‌توان به مدیریت بقایای گیاهی، تناوب، کشت مستقیم در بقایای محصول قبلی، کاهش هزینه‌های تولید و صرفه‌جویی در زمان و هزینه (در کشاورزی مرسوم ۲برابر هزینه و زمان نیاز است)، افزایش مواد آلی خاک، جلوگیری از فرسایش آبی و بادی خاک، حفظ و ذخیره رطوبت خاک، کاهش فشردگی خاک زراعی، افزایش جمعیت موجودات‌ریزذره بینی اشاره کرد.

برای پیشرفت در کشاورزی چه اقدام‌هایی باید انجام داد؟
برای پیشرفت کشاورزی باید همه مجموعه در یک مسیر حرکت کنند که نیاز است کشاورز و متخصصان علوم کشاورزی وارد عرصه شوند و پیشنهادهای سازنده متناسب با هر منطقه را  ارائه دهند تا شرکت‌های سازنده وسایل کشاورزی، وسایل  موردنیاز هر منطقه را بسازند. کشاورزی مدل پیچیده‌ای است که تابع بسیاری از شاخص‌هاست و هریک اثرات متقابلی برهم دارند. به‌عنوان مثال کود عاملی است که در کنار بذر مناسب و بذرکار ماهر یک مجموعه را تشکیل می‌دهند که روی هم اثر متقابل دارند.

برای ساماندهی تراکتورهای دیواندره چه برنامه‌ای دارید؟
کشاورزان می‌توانند ماشین‌های مدل ۸۰به بعد خود را در تعاونی تراکتورداران شماره‌گذاری کنند. از مزایای شماره کردن تراکتور می‌توان به دریافت کارت سوخت و همچنین بیمه کردن اشاره کرد و امکان دسترسی به آمار ادوات، شناسایی سریع مالک و همچنین تعیین هویت قانونی از دیگر مزایای شماره‌گذاری تراکتورهاست. همه تراکتورهای مدل ۸۰ به بعد حتی اگر سند هم نداشته باشند ولی مالک آن مشخص باشد، می‌توانند شماره‌گذاری شوند.

اداره جهاد کشاورزی دیواندره چه برنامه‌هایی در دست اقدام دارد؟
افزایش تولید گندم با ۲طرح اساسی مدیریت مزارع آرمانی و خاک‌ورزی حفاظتی، افزایش تولید نباتات علوفه‌ای با هدف توسعه زراعت ذرت و افزایش تولید علوفه در واحد سطح و افزایش تولید دانه‌های روغنی با هدف افزایش سطح زیرکشت کلزا در اراضی آبی و گلرنگ در اراضی دیم بخشی از برنامه‌های در دست اقدام جهاد کشاورزی دیواندره است. از دیگر اقدام‌های این سازمان می‌توان به طرح افزایش تولید حبوبات دیم با اهداف تغییر تاریخ کاشت، تغییر روش کشت و بهبود عملیات زراعی و همچنین طرح افزایش تولید سیب‌زمینی در شرق استان با هدف رعایت الگوی کشت، تولید کمی و کیفی سیب‌زمینی و همچنین تثبیت سطح زیرکشت متعادل آن در الگوی کشت منطقه اشاره کرد.

سیاست‌های کلی دولت در بخش آب و خاک چیست؟
از سیاست‌های کلی دولت می‌توان به مهار آب‌های سطحی و استفاده بهینه از آب‌های زیرزمینی، جلوگیری از اتلاف آب و افزایش بازدهی آبیاری در مزارع، تأمین نیاز آبی محصولات زراعی و باغی و افزایش بازدهی عملکرد تولید در واحد سطح اشاره کرد. تبدیل اراضی دیم به آبی، ایجاد فرصت‌های شغلی و مبارزه با بیکاری، استفاده بهینه از منابع آبی و خاکی و جلوگیری از فرسایش خاک، حفاظت محیط‌زیست و تأمین غذای منطقه و نیل به خودکفایی نیز بخشی دیگر از این سیاست‌هاست.

مصاحبه: هیوا محمدپور

شما هم نظر خود را در مورد این مطلب در قسمت نظرات بنویسد بعد از تائید مدیر منتشر خواهد شد