مدیر کل امور بانوان استانداری: بیشترین آسیب های اجتماعی در استان طلاق، اعتیاد، حاشیه نشینی، کودکان کار و تکدیگری است.

به گفته کارشناسان، آسیب‌های اجتماعی به دسته‌ای از نابسامانی‌ها و ناهنجاری‌های رفتاری افراد یک جامعه چه به صورت فردی و یا جمعی اطلاق می‌شود که ریشه در بی نظمی‌ها، کژکاری‌های پدیده‌های اجتماعی و پیامدهای نامطلوب آنها دارد. گفت و گوی بارانی خبر را با «لیلا آژیر» مدیر کل امور بانوان و خانواده استانداری و مشاور استاندار در حوزه بانوان در این زمینه می‌خوانید.

• بیشترین آسیب‌های اجتماعی در کردستان بر اساس شیوع شناسی که انجام داده‌اید، چیست؟

بیشترین آسیب‌های اجتماعی در استان به تبعیت از کشور، طلاق، اعتیاد،حاشیه نشینی، کارتن خوابی، کودکان کار و خیابانی و تکدی‌گری است. البته فراوانی آسیب‌ها باز هم به بافت و بوم هر منطقه برمی‌گردد. مثلا فروش نوزادان به شدتی که در برخی استان‌ها مطرح است در کردستان وجود ندارد. درمقابل در زمینه مشکل حاشیه نشینی که ما جز استان‌های صدرنشین هستیم در سایر مناطق کشور احتمالا به این شدت نیست.

• درباره روند این آسیب‌ها توضیح بدهید، به عنوان مثال در یکی ۲ دهه اخیر چه مسیری را طی کرده و وضع آن چگونه است؟

روند آسیب‌های اجتماعی تابع وضع فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جامعه است. به موازات تغییر جامعه و شرایط فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی تغییر آسیب‌های اجتماعی بی شک اتفاق خواهد افتاد. مثلا درمورد آسیب طلاق شاید در ۲ دهه گذشته این موضوع معضل حاد اجتماعی استان نبوده باشد، اما نگاهی به آمارها حاکی از تغییر شرایط اجتماعی و تغییر و شدت این آسیب است. در طلاق به نظر می‌رسد که یک همبستگی مثبت بین کوچکی و بزرگی شهر و میزان وقوع طلاق وجود دارد. رتبه کشوری طلاق دقیقا سیمای‌گذار استان را نشان می‌دهد که به موازات تغییرات فرهنگی، اجتماعی  واقتصادی در استان روند پیشرونده داشته است. از جنبه دیگر باز هم به نظر می‌رسد یک همبستگی مثبت بین سن و طلاق یا بهتر بگم بین تفاوت سنی و طلاق وجود دارد.

• در مورد دیگر آسیب‌ها وضع چگونه است؟

در مورد اعتیاد اکنون با پدیده زنانه شدن اعتیاد روبه رو هستیم. مصرف دخانیات و قلیان در بین دختران جوان رواج پیدا کرده است. با پدیده زنانه شدن فقربا اعتیاد آنها روبه رو هستیم. پدیده حاشیه‌نشینی نیز در۲ دهه گذشته فقط ویژه شهرهای بزرگ و کلانشهرهایی مثل تهران بود، اما اکنون در سنندج با آن روبه رو هستیم. همچنین در دهه گذشته آسیب‌های اجتماعی مانند وجودکودکان کار و خیابانی، کارتن خوابی و بی خانمانی به آن شکلی که الان در سنندج و استان با آن روبه رو هستیم از نظر شدت و فراوانی مطرح نبوده است.

•  مهم‌ترین علل آسیب‌ها در استان را چه می‌دانید؟

برای روشن شدن این موضوع ابتدا باید از دیدگاه پاتولوژی اجتماعی علل، خاستگاه، شیوه‌های پیشگیری و درمان آسیب‌ها را مطرح کرد. در واقع باید برای تشخیص هنجار یا نابهنجاری یک رفتار ۴ ملاک مد نظر قرار گیرد؛ اول ملاک آماری، دوم ملاک اجتماعی، سوم ملاک فردی، چهارم ملاک دینی. به طور اجمال عوامل به وجود آورنده انحراف و کجروی در جوامع مختلف یکسان نیست. حتی در یک جامعه هم مناطق از نظر نوع و شدت آسیب‎ها متفاوت هستند. باید عواملی مثل فقر، بیکاری، اختلاف طبقاتی، سطح درآمد و تورم در نظر گرفته شود. پس بهتراست که این عوامل را به چند دسته طبقه‌بندی کرد؛ مانند عوامل فردی، عوامل روانی، عوامل محیطی، عوامل اجتماعی. به نظر علت به نوعی به سطح توسعه یافتگی استان بر می‌گردد.

• در حوزه کاری شما برای کاهش این آسیب‌های اجتماعی چه اقداماتی صورت گرفته است؟ در سایر سازمان‌ها چطور؟

هر یک از سازمان‌ها به نسبت وظیفه‌ای که برایشان در نظر گرفته شده، اقداماتی انجام داده‌اند، اما آنچه که بسیار مهم است، موازی کاری‌ها و در کل مشخص نبودن متولی اصلی آسیب‌های اجتماعی است. سازمان‌هایی مثل بهزیستی، کمیته امداد، نیروی انتظامی، دفتر امور اجتماعی، سازمان‌های مردم نهاد، شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر و حتی فنی و حرفه‌ای اقداماتی انجام داده اند. در ۶ ماه اول امسال، دفتر بانوان و خانواده استانداری طرح ارتقای تاب‌آوری اجتماعی ویژه زنان سرپرست خانوار را در استان اجرا کردیم. در زمینه پیشگیری از اعتیاد و ایدز نیز دوره‌های آموزشی و کارگاه‌هایی در مدارس و دانشگاه‌های استان برگزار شده است. دفتر امور اجتماعی در حال حاضر متولی اصلی آسیب‌های اجتماعی در استان است.

• به نظر شما نقش قوانین و مقررات در کم یا زیاد شدن آسیب‌های اجتماعی چه میزان است؟ رویکرد برنامه ششم توسعه در امور اجتماعی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

۱۵ میلیون پرونده قضایی در کشور وجود دارد. همین آمار زنگ هشداری برای توجه جدی به آسیب هاست. در برنامه ششم توسعه جای آسیب‌های اجتماعی خالی بود که بنا به گفته رئیس کمیسیون اجتماعی شورای اسلامی ۲۸ شاخص که وظایف دولت را برای پاسخگویی سالانه در خصوص میزان کاهش آسیب‌ها مشخص کرده است، به لایحه اضافه شد. بر این اساس در نظر گرفته شده که در سال اول دولت باید آسیب‌های اجتماعی و بحران را ازنظر رشد متوقف و بعد در سال‌های بعد کاهش و سپس ریشه کن کند؛ البته چون این مواد الحاقی بدون کارشناسی زیاد و با عجله تهیه شده و در عمل آمار و ارقام دقیقی از آسیب‌های اجتماعی و میزان شیوع آن نداریم در اجرا احتمالا با مشکل روبه رو خواهیم شد. قوانین و مقرارت نقش بی بدیلی در این زمینه ایفا می‌کنند؛ مثلا در زمینه خشونت علیه زنان هنوز قوانین دارای ابهام است، اگر مثل کشورهای پیشرفته زنی به مراکز درمانی با موضوع خشونت مراجعه کند و مراکز درمانی به پلیس و مقامات قضایی اطلاع بدهند می‌تواند خیلی بازدارنده باشد. در مورد سایر آسیب‌ها هم به همین منوال است.
  
راهکارهایی برای کاهش آسیب‌های اجتماعی استان
مدیر کل امور بانوان و خانواده استانداری و مشاور استاندار در حوزه بانوان می‌گوید: معتقد به اقدام شیوه پیشگیرانه هستم از جمله  هماهنگ کردن بخش‌های دولتی و مردمی سازمان‌های دولتی دست‌اندرکار و سمن‌ها، هم افزایی بین دستگاه‌ها و جلوگیری از موازی کاری، آگاهی دادن به خانواده‌ها، اتخاذ تدابیر امنیتی لازم و تجهیز پلیس در مناطق جرم خیز. لیلا آژیر می‌افزاید: شناسایی مشکلات جسمانی، روانی، آموزشی، عاطفی و  اخلاقی نوجوانان، آموزش جدی والدین و مشخص کردن وظایف آنان در زمینه ایجاد بستر مناسب رشد فرزندان، تعیین وظیفه نهادهای ذی ربط، ایجاد مراکز آموزشی، ورزشی، تفریحی و مشاوره‌ای ویژه جوانان در استان، فراهم کردن موقعیت بازگشت زندانیان به جامعه با کمک مردم و خیران و سمن‌ها و مهم تر از همه تلاش برای ریشه‌کنی فقر و بیکاری در استان نیز از اقدامات مهمی است که باید اجرا شود.

گفت و گو/ هیوا محمدپور /

شما هم نظر خود را در مورد این مطلب در قسمت نظرات بنویسد بعد از تائید مدیر منتشر خواهد شد