شبکه‌های اجتماعی، هم فال است و هم تماشا. هزینه زیادی هم نمی‌خواهد. یک خط اینترنتی داشته باشی و یک گوشی هوشمند، کافی است. ساعت‌ها می‌توانی سرگرم شوی، بدون اینکه نیازی به وسیله خاصی داشته باشی. اینها همه مزیت‌های است که شبکه‌های اجتماعی به تازگی برای ما به ارمغان آورده‌اند.

به گزارش بارانی نیوز به نقل از نوای آبیدر؛ سرگرم شدن با شبکه‌های اجتماعی و دیگر صفحات مجازی هر چند هزینه‌ای ندارد و جذاب هم بوده، اما گسترش آن نگران کننده است؛ ساعت‌های زیادی که خیلی‌ها را در فضای مجازی درگیر می‌کند، منجر به دوری آنان از زندگی روزمره و منزوی شدن اشخاص در قالب اعتیاد به این شبکه‌ها خواهد شد. بحث استفاده روز افزون از شبکه‌های اجتماعی در بین سنندجی‌ها ما را بر آن داشت پای صحبت‌های «سرهنگ فرامرز شاکری» رییس پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات فرماندهی انتظامی استان کردستان بنشینیم تا ضمن معرفی و شناساندن این شبکه‌های اجتماعی به بررسی و آسیب شناسی آنان نیز بپردازیم.

نوای آبیدر: تعریف شما از شبکه‌های اجتماعی چیست؟

شاکری: شبکه اجتماعی ساختاری اجتماعی است که از گروه‌هایی (که عموماً فردی یا سازمانی هستند) تشکیل شده‌است که توسط یک یا چند نوع خاص از وابستگی مانند ایده‌ها و تبادلات مالی، دوست‌ها، خویشاوندی، لینک‌های وب، به هم متصل‎اند. کاربران شبکه‌های مجازی به مثابه شهروندانی هستند که در این جامعه زندگی کرده و به فعالیت می‌پردازند.

نوای آبیدر: فعالیت‌هایی که در قالب شبکه‌های اجتماعی صورت می‌گیرد، چیست؟

شاکری: عمده فعالیت کاربران در شبکه‌های اجتماعی، اشتراک‌گذاری است که در این بین بیشتر داده‌های که به اشتراک گذاشته می‌شود متن، عکس، فیلم، صوت، احساسات و عواطف و برنامه‌های کاربردی است.

نوای آبیدر: دلیل نامگذاری این شبکه‌ها به «جامعه مجازی» چیست؟

شاکری: در زمینه رفتار کاربران در شبکه‌های اجتماعی، فرآیندی ایجاد ‌شده تا کاربران به صورت شهروندانی ظاهر شوند که به محض وصل شدن به اینترنت در این فضا به فعالیت می‌پردازند. در واقع با توجه به اینکه حیطه کاربران شبکه‌های اجتماعی محدودیتی ندارد، کاربران از هر سن، جنس، ملیت، نژاد و طبقه اجتماعی در این شبکه‌ها حضور داشته و هر فردی که از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کند فعالیتش درست مانند فعالیت فرد در جامعه حقیقی است. چنانچه در شبکه اجتماعی مجازی ارتباط افراد و سازمان‌ها یا گروه‌ها رو در رو و بدون واسطه نیست بلکه به ابزاری به نام اینترنت بستگی دارد.

نوای آبیدر: تفاوت این دو جامعه در چیست؟

شاکری: فعالیت و حضور در جامعه حقیقی نیازمند پیش نیازهایی همچون مقید به آداب معاشرت، رعایت هنجارهای جامعه، مبادی آداب بودن، ظاهر مناسب و سایر ویژگی‌های ارتباط است، اما فعالیت در شبکه‌های اجتماعی هیچ کدام از این تعقیدّات لازم و کاربردی نیست.

نوای آبیدر: اگر این شبکه‌ها به عنوان جوامع مجازی متولی امر ارتباطات هستند، دلیل اصلی بر عدم اعتماد به این شبکه‌ها چیست؟

شاکری: اگرچه فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی تحولی بزرگ را در زمینه ارتباطات انسانی به وجود آورده است، ولی نقض حریم خصوصی را در مقیاسی بزرگتر باعث گردیده است به طوری که با رشد روز افزون امکانات فضای مجازی از جمله شبکه‌های اجتماعی جرائم متفاوتی از جمله جاسوسی، سرقت اطلاعات کاربران، سوء استفاده از اطلاعات کاربران و اخاذی نیز در این عرصه ظهور یافته است.

نوای آبیدر: عامل کلیدی در استقبال گسترده از شبکه‌های اجتماعی چیست؟

شاکری: یکی از ویژگی‌های خاص این ابزارهای جدید و بارزترین آن هزینه بسیار پایین برقرای تماس و نیز فارغ کردن کاربران از پراخت قبوض و شارژهای متعدد است که باعث رشد بی سابقه کاربران این نرم‌افزارها شده است.

نوای آبیدر: در این صورت نحوه کسب درآمد تولیدکنندگان این نرم افزارها از چه طریقی است؟

شاکری: با توجه به سرویس‌دهی رایگان این برنامه‌ها این سوال پیش می‌آید که چگونه با وجود هزینه‌های بسیار سنگین تولید این نرم افزارها و ارائه آنها بر روی سرورها با پهنای باند مورد نیاز که مستلزم هزینه بسیار زیادی خواهد بود تأمین می‌شود؟ در واقع منبع درآمدی این برنامه‌ها از طریق مخاطبانی است که جذب می‌کنند و در اصل ارزش ذاتی این شبکه‌ها را کاربران آن تشکیل می‌دهند. در واقع می‌توان گفت پشتوانه اصلی این برنامه‌ها (که سرورهای آنها خارج از کشور هستند) سرویس‌های جاسوسی می‌باشند. همچنین این سرورها با در اختیار قرار دادن اطلاعات ذخیره شده از کاربران خود به شرکت‌های تجاری موجب نقض قانون حریم خصوصی افراد می‌شوند که تنها راه تأمین هزینه‌های این نرم‌افزارهاست.

نوای آبیدر: در این صورت چه عاملی منجر به تضمین فعالیت‌شان و ماندگاری آنها در عرصه رقابتی می‌شود؟

شاکری: تأکید گردانندگان شبکه‌های اجتماعی این است که اطلاعات کاربران بصورت محرمانه حفظ خواهد شد، اما زمانی که به سیاست این شبکه‌ها دقیق می‌شویم، بر عدم امنیت اطلاعات این شبکه‌ها پی خواهیم برد که با توجه به حجم عظیم شکایات مردم به مراجع قضایی با موضوع «شبکه‌های اجتماعی» تأیید کننده حضور و فعالیت شیادان و کلاهبرداران در این شبکه‌ها است.

نوای آبیدر: سایر مواردی که به عنوان آسیب‌های امنیتی شبکه‌های مجازی شناخته می‌شوند، چیست؟

شاکری: با بررسی محتوایی شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر موبایل می‌توان مشاهده کرد که نفوذ برخی گروه‌های غیر اخلاقی، گروهک‌های سیاسی و فرقه‌ای به این شبکه‌ها و شبکه‌سازی آنان در راستای جذب افراد در طولانی مدت رواج یافته است. همچنین به عنوان یکی از متداول‌ترین جرائم مربوط به حوزه اخلاقی در این شبکه می‌توان به ترویج فحشا، بی عفتی و بی بند و باری در میان جوانان اشاره کرد. از دیگر موارد چالش برانگیز این شبکه‌های اجتماعی این است که صاحبان آن با نصب برخی از این نرم‌افزارها روی گوشی شما، به شرکت مورد نظر اجازه می‌دهید که به تمام شماره‌های دفترچه تلفن شما دسترسی پیدا کند، برنامه می‌تواند هر لحظه بدون اجازه شما به هر دو دوربین شما دسترسی داشته باشد و ضبط تصویر کند. بهتر است بدانید بعضی از شرکت‌های سازنده گوشی‌های هوشمند امکان دسترسی به کلیه قسمت‌های گوشی را در اختیار نرم افزار قرار داده است، همچنین نرم‌ افزارهای مبتنی بر موبایل با نصب بر روی تلفن همراه قادر خواهند بود اطلاعاتی که از طریق اپراتورهای داخلی تلفن همراه منتقل می‌شوند را شنود کنند و این خود یک تهدید بزرگ امنیتی محسوب می شود .

از جمله اهداف پنهانی این نرم افزارها این است که بدون اجازه شما شروع به ضبط صدای شما کرده و همچنین تصاویری را ارسال کنند، ضمن اینکه مکان دقیق شما را نیز مخابره می‌کند.

نوای آبیدر: آسیب های فرهنگی و اجتماعی ناشی از نرم‌افزارهای اجتماعی تحت موبایل چیست؟

شاکری: از جمله اهم آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی شبکه‌های اجتماعی تحت موبایل می‌توان به روابط نامناسب اخلاقی بین دختر و پسر(با وجود این نرم افزار ها نظارت خانوادها بر روی ارتباطات فرزندان کمتر خواهد شد)، ترویج بی‌ بند و باری، عادی سازی خیانت(روابطی که دراغلب موارد با نام‌های دوستان اجتماعی شروع شده و بعد از مدتی باعث دور شدن اعضای خانواده از یکدیگر به خصوص همسران شده و در نهایت بنیان خانواده را از بین می‌برد)، افزایش روسپیگری ( به نمایش گذاشتن بخش‌هایی از بدن در ازای دریافت شارژ و…)، ارتباط‌گیری آسان، ایجاد مزاحمت و هرزه‌نگاری، امکان بک‌آپ گیری از اطلاعات شخصی، اختلال در بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی که ناشی از اعتیاد به این نرم افزارها است، به مخاطره افتادن ارتباطات چهره به چهره، اغفال کودکان نابالغ و اتلاف زمان(به گفته محققان دانش آموزان ودانشجویانی که درگیر شبکه‌های اجتماعی می‌شوند به دلیل اتلاف چندین ساعت از وقت خود در این شبکه‌ها تمرکزشان بر درس کاهش یافته و دچار افت تحصیلی می‌شوند) است.

نباید فراموش کرد که اعتیاد بیش از اندازه به شبکه‌های اجتماعی و حضور مداوم در آنان منجر به اختلال در مهارت خواندن و نوشتن می‌شود، به گونه‌ای که به مرور زمان از توانایی مغز در یادآوری اطلاعات ذخیره شده در حافظه کاسته خواهد شد. ذکر این نکته ضروری است که فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در کنار این اثرات منفی و مخرب، فواید زیادی برای پیشرفت و ترقی جوامع، سازمان‌ها و افراد نیز داشته است و انتخاب بُعد مثبت یا منفی هر فناوری برعهده خود کاربر است.

نوای آبیدر: توصیه‌های شما برای کاربران شبکه‌های اجتماعی چیست؟

شاکری: همان‌گونه که انتشار اطلاعات خصوصی در شبکه‌های اجتماعی، حتی با رعایت اصول محرمانگی باز هم به منزله افشای اطلاعات است، کاربران تا حد امکان از بارگذاری و به اشتراک گذاشتن تصاویر و فیلم‌های خصوصی در شبکه‌های اجتماعی خودداری کنند.

از ذخیره ونگهداری اطلاعات شخصی در سیستم‌های رایانه و تلفن‌های همراه متصل به اینترنت خودداری شود.

هیچگونه اطلاعاتی را با افراد غریبه که بصورت آنلاین معرفی می‌شوند به اشتراک نگذارید.

این نکته را به خاطر داشته باشید که هر آن کسی را که روی اینترنت ملاقات می‌کنید مجبور به گفتن تمام حقایق راجع به خود و یا هر چیز دیگری نیستید (لذا به هر کسی اعتماد نکنید ).

همچنین با توجه به اینکه ارتباطات در حوزه شبکه‌های اجتماعی رابطه و تعاملات اجتماعی را کاهش داده است از خانواده‌ها به ویژه والدین درخواست می‌شود تا با برقراری رابطه‌ای مبتنی بر اعتماد با فرزندانشان در قالب رابطه‌ای دوستانه نسبت به کنترل و نظارت بر فعالیت‌های آنان در شبکه‌های مجازی اقدام کنند.

نباید فراموش کرد که پیشگیری همواره بهتر از درمان است، بر این اساس پلیس فتا با در اولویت قرار دادن برنامه‌های پیشگیری اجتماعی در برنامه کاری، همواره تأمین امنیت و ایجاد مصونیت برای کاربران در فضای مجازی را در دستور کار دارد و به صورت مستمر و هوشمندانه فضای مجازی را رصد نموده و با کسانی که به هر نحو ممکن موجبات ناامنی، قانون شکنی  و سلب آسایش کاربران در فضای مجاز را فراهم نمایند با شناسایی و معرفی به دستگاه عدالت برخورد قاطع خواهد کرد .

نوای آبیدر قدردان گفتگوی شماست

*****

تهیه و تنظیم: جمیله معظمی

شما هم نظر خود را در مورد این مطلب در قسمت نظرات بنویسد بعد از تائید مدیر منتشر خواهد شد