در حالی که اقلیم نیمه‌خشک کردستان با تغییرات اقلیمی، کاهش بارش و افزایش برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی روبه‌روست، حفاظت از منابع آبی به ضرورتی حیاتی برای تداوم کشاورزی، تأمین آب شرب و توسعه پایدار منطقه تبدیل شده است.

لزوم حفاظت از منابع آبی در کردستان؛ یک ضرورت غیرقابل چشم‌پوشی

کردستان به عنوان یکی از استان‌های کوهستانی و استراتژیک ایران، با منابع آبی متنوع اما محدود روبه‌روست؛ منابعی که در دهه‌های اخیر تحت تأثیر عوامل طبیعی و انسانی، به‌شدت آسیب‌پذیر شده‌اند. بحران کاهش سفره‌های آب زیرزمینی، افت کیفیت منابع سطحی و خشک‌سالی‌های مکرر، زنگ خطر را برای آینده معیشت، امنیت غذایی و حتی مهاجرت جمعیت در این منطقه به صدا درآورده است.

۱. اقلیم شکننده و بارش نامتوازن

کردستان در اقلیمی قرار دارد که بارندگی‌های فصلی، ناگهانی و پراکنده از ویژگی‌های آن است. این بارش‌ها نه‌تنها به‌خوبی ذخیره نمی‌شوند، بلکه بخش قابل توجهی از آن‌ها به دلیل فقدان زیرساخت‌های مناسب مدیریت آب، به صورت روان‌آب از دست می‌رود. شرایطی که با افزایش دما و کاهش بارش سالانه، تشدید شده است.

۲. برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی

بر اساس آمارهای وزارت نیرو، بیش از ۶۰ درصد از منابع آبی مصرفی در کردستان از آب‌های زیرزمینی تأمین می‌شود؛ در حالی که تعداد چاه‌های مجاز و غیرمجاز طی سال‌های گذشته به طرز نگران‌کننده‌ای افزایش یافته است. ادامه این روند، منجر به افت شدید سطح آب‌های زیرزمینی و تخریب اکوسیستم‌های آبی منطقه شده است.

۳. کشاورزی سنتی؛ چالش مصرف آب

بخش کشاورزی در کردستان که معیشت درصد زیادی از مردم به آن وابسته است، همچنان به روش‌های سنتی آبیاری متکی است. این در حالی است که راندمان مصرف آب در این روش‌ها بسیار پایین بوده و هدررفت آب در این بخش، سهم بالایی در بحران آبی استان دارد.

۴. توسعه پایدار در گرو مدیریت منابع آبی

توسعه صنعتی، شهری و کشاورزی پایدار در کردستان بدون مدیریت دقیق منابع آبی امکان‌پذیر نیست. عدم برنامه‌ریزی در تخصیص آب، نه‌تنها موجب بحران در بخش‌های حیاتی مانند تأمین آب شرب می‌شود، بلکه تعادل زیست‌محیطی و پایداری منابع طبیعی را نیز تهدید می‌کند.

۵. راهکارها و اولویت‌ها

برای جلوگیری از بحران آبی در کردستان، اقدامات زیر ضروری هستند:

    تعیین تکلیف چاه‌های غیرمجاز و اعمال مدیریت دقیق بر برداشت‌ها

    توسعه سامانه‌های نوین آبیاری در کشاورزی و حمایت از کشاورزان در این مسیر

    اجرای طرح‌های تغذیه مصنوعی آبخوان‌ها

    آموزش و فرهنگ‌سازی عمومی درباره صرفه‌جویی در مصرف آب

    بازنگری در الگوی کشت متناسب با شرایط اقلیمی استان

    حفاظت از آب‌های سطحی مانند رودخانه‌ها، تالاب‌ها و چشمه‌ها در برابر آلودگی‌ها و خشک‌شدن

آینده کردستان به‌طور مستقیم با سرنوشت منابع آبی آن گره خورده است. اگر امروز برای حفاظت و بازنگری در مدیریت آب اقدامی اساسی صورت نگیرد، فردا دیگر چیزی برای حفظ نخواهد ماند. این نه‌تنها وظیفه دستگاه‌های اجرایی، بلکه مسئولیت تک‌تک شهروندان است تا در قبال منابع آبی خود آگاه، حساس و مسئولانه عمل کنند.

شما هم نظر خود را در مورد این مطلب در قسمت نظرات بنویسد بعد از تائید مدیر منتشر خواهد شد