سال هاست که محیط زیست استان به دلیل محرومیت‌ها و کمبود اعتبارات آسیب‌های جبران ناپذیری به خود دیده. این در حالی است که خشکسالی در دهه گذشته بر مشکلات زیست محیطی استان افزوده است و دامنه آن را گسترش داده است. این آسیب‌ها شامل مهاجرت پرندگان، از بین رفتن پوشش گیاهی، خشک شدن منابع آبی و به دنبال آن نابودی گونه‌های جانوری بومی و مهاجر بوده است.
برای بررسی وضع محیط زیست کردستان با «سیدناصح حسینی راد» عضو انجمن سبز چیا و مسئول تیم پرنده‌نگری این انجمن گفت و گویی انجام داده ایم که در ادامه می‌خوانید.

• وضعیت گونه های‌گیاهی در کردستان چگونه است؟

طبق نتایج تعدادی از تحقیقات، بیش از ۱۵۰ گونه گیاه دارویی در استان شناسایی شده است. کاهش بارندگی و خشکسالی و آتش سوزی‌های مراتع طبیعی و برداشت بی رویه گیاهان، خسارات جبران ناپذیری  به گیاهان استان وارد کرده است، به طوری که هرسال شاهد روند کاهش رویش گیاهان هستیم. در کل باید گفت زنگ خطر انقراض گونه‌های گیاهی متفاوت در کردستان به صدا در آمده است.

•  خشکسالی و کاهش بارندگی چه تاثیراتی بر فرسایش خاک در کردستان داشته است؟

بخش عمده ای از محیط زیست و در واقع جوهره آن و تمامی موجودات کره خاکی را آب جان می‌بخشد، منبع ارزشمندی که انسان با مصارف خارج از قاعده منابع آبی، چرخه تخریبی خود را برجا گذاشته است. کاهش بارندگی نیز سبب از بین رفتن رطوبت خاک می‌شود. با این کاهش، آب لازم برای رشد نباتات وجود ندارد و بر اثر آن گرمای زود هنگام بهاره فرامی‌رسد که مرگ زودرس گیاهان را در پی خواهد داشت. همین امر سبب خشکی جنگل‌های کردستان شده است.  سد محافظتی فرسایش خاک که همان گیاهان وجنگل‌ها نیزهستند از بین رفته و با شروع چرای دام‌ها و اولین بارش باران شاهد فرسایش بیش از حد معمول خاک هستیم.

• حیات وحش  استان با توجه به روند خشکسالی چه صدماتی دیده است؟

استان با داشتن ۲۱۰ گونه پرنده، ۳۱ گونه پستاندار، ۱۳ گونه ماهی، ۱۷ گونه خزنده، ۱۱ گونه دوزیست کلکسیونی کم نظیر از تنوع زیستی دارد. با توجه به تخریب عرصه‌های طبیعی و نابودی تنوع گیاهی و فرسایش خاک بر اثر خشکسالی، عرصه بر حیات وحش استان روز به‌روز تنگ‌تر می‌شود . خشکسالی چند سال اخیر سبب خشک شدن چشمه‌ها و رودخانه‌ها شده و اولین گونه‌های در خطر انقراض با توجه به روش زندگی آنها، دوزیستان خواهند بود.

• چه گونه‌ای از این پرندگان بیشتر در خطر انقراض قرار دارند؟

 گونه‌ای با ارزش و اندک همچون سمندر کوهستانی که به شدت در خطر انقراض قرار دارد و شاید ما آخرین نسلی باشیم که این موجودات زیبا را می‌بینیم. با توجه به این‌که دو  زیستان در رژیم غذایی دیگر جانداران قرار دارند با درخطر قرار گرفتن آنها، پرندگان و حتی بعضی از حیوانات هم در خطر تهدید قرار خواهند گرفت.
به عنوان نمونه، امسال در قلعه لک لک‌ها‌که یکی از بی نظیرترین کلونی لک لک‌ها نه تنها در ایران، بلکه در جهان  است به علت کمبود غذا که همان دوزیستان (قورباغه‌ها) هستند، تلفات زیادی داشت، به طوری که بیش از ۳۰ درصد جوجه لک لک‌ها تلف شدند. در یک اکوسیستم طبیعی گونه‌ها با هم تکامل و سازگاری پیدا می‌کنند، اماخشکسالی سبب برهم خوردن اکوسیستم در کردستان شده است.

• نقش خشکسالی بر مهاجرت پرندگان چگونه است؟

در کشورمان هر روز خبر از خشک شدن تالاب‌ها و آبگیرها را می‌شنویم. خشکسالی و تغییرات اقلیمی سبب سردرگمی و آواره شدن پرندگان و مهاجرت زود هنگام و عدم موفقیت در زادآوری آنها می‌شود . در زیستگاه‌های پرندگان زادآور زریبار به خاطر گرمای زیاد بسیاری از جوجه‌ها سراز تخم بیرون نیاوردند و تخم‌ها زیر گرمای سوزان خرداد ماه تلف شدند. امسال در زریبار شاهد مهاجرت زود هنگام پرندگان بودیم به طوری که در تیرماه پرندگان مهاجری را مشاهده کردیم که در سال‌های قبل آبان ماه منتظر رسیدنشان بودیم. پرندگانی با فرم زادآوری که نشان از عدم موفقیت آنها در جوجه‌آوری داشت و این یک اتفاق غیر منتظره و بد برای پرندگان است.

گفت و گو / هیوا محمدپور/روزنامه همشهری

شما هم نظر خود را در مورد این مطلب در قسمت نظرات بنویسد بعد از تائید مدیر منتشر خواهد شد