مسائل اقتصادی از جمله مباحث و زیرساخت‌های اساسی است که بر روی معیشت مردم می تواندتاثیر گذار باشد

بارانی خبر – موضوع مورد بحث در چندین سال گذشته، مردمی شدن اقتصاد است که همزمان با طرح بحث اقتصاد مقاومتی، مطرح گردید. برای روشن تر شدن موضوع لازم است دیدگاه غالب دولت های مختلف را بررسی کرد برای مثال در دولت­های با تفکر لیبرال گفته می‌شود اصالت با بنگاه است و در بنگاه هم اصالت با صاحب سرمایه است و دولت باید به گونه ای رفتار کند که عملکرد بنگاه به حد بهینه برسد.

دست نامرئی بازار، ماکزیمم کردن سود، مزیت نسبی، تئوری بازار های آزاد از جمله نظرات و توصیه های این مکتب می باشد.

در این مکتب صحبتی از مردم به میان نمی‌آید، در صورتی که مردم را به خانوار ها تقلیل بدهیم پاسخ مثبت می‌شود. اما زمانی که صحبت از خانوار می‌شود خانوار به مفهوم مصرف کنندگان و تأمین کنندگان نیروی کار  است.

لذا پارادایم لیبرالیسم به هیچ عنوان ادعای مردمی شدن اقتصاد را مطرح نمی‌کند و ذکر می‌کند که دولت باید در حداقل خود باشد و دخالت دولت در اقتصاد در پایین ترین سطح ممکن باشد.

در پارادایم مارکسیسم نیز تقابل دولت و بازار مطرح است اما به نحو دیگر مطلب جمع بندی می‌شود و بیان می شود که به دلیل وجود یک رقابت ذاتی بین کارفرما و کارگر دولت لازم است که دخالت حداکثری داشته باشد تا بتواند رابطه را به نحو احسن مدیریت کند.

در این پارادایم نیز صحبتی از مردمی شدن اقتصاد به میان نمی‌آید و بیشتر مباحث حول این محور است که دولت در تولید و توزیع ثروت دخالت حداکثری داشته باشد تا منفعت طبقه کارگر حفظ شود.

مردمی شدن اقتصاد می‌تواند یک پارادایم جدیدی را خلق کند تحت عنوان اقتصاد مردمی که صورت مسائل آن اساسا متمایز از پارادایم های قبلی است و مسائل و رویکرد جدیدی برای طرح کردن دارد.

اقتصاد مردمی از دریچه دیگری به اقتصاد نگاه می‌کند به نام مردم، که مردم به عنوان یک رکن سوم در این سازه اساسی وارد می‌شوند.

در پارادایم های اقتصادی دنیا یکی از ریشه ای ترین مباحث نظری تقابل دولت و بازار است. چالش دولت‌-بازار از حدود ۳۰۰ سال قبل وجود داشته است لذا ابتدا لازم است که توضیحی در رابطه با اقتصاد مردم مبنا داشته باشیم آنجا که این نوع اقتصاد پارادایم جدید در تقابل با اقتصاد کمونیست که برای حذف نابرابری های در جامعه مالکیت را کلا از بین برد که نهایتا و نتیجه این تفکر توزیع برابر فقر و نتیجتا انگیزه برای خلق ثروت را از بین برد.

روی دیگر سکه اقتصاد مبتنی بر دیدگاه سوسیالیست که مالکیت را به رسمیت شناخته و نظام تولید سرمایه داری را حفظ و شعارش توزیع برابر ثروت حاصل از فعالیت اقتصادی بود این تفکر کارگر را در سهم کارخانه سهیم کرد لیکن هویت کارگر عوض نشد و همان کارگر ماند و عملا به معنای مشارکت واقعی مردم در اقتصاد نبود، و اما پارادایم اقتصاد اسلامی و اقتصاد مردم محور و یا اصطلاحا عنوانی که توسط نخبگان و برنامه ریزان اقتصادی استفاده می شود تحت عنوان  مردمی سازی اقتصاد است که به معنای واقعی کلمه حضور، ورود و نقش آفرینی مردم در اقتصاد در آن متبلور می‌شود و  مالکیت لغو نمی شود و تبدیل به مالکیت واقعی می شود و فرد قادر است که مالک ابزار و نتیجه تولید خود گردد و نهایتا جهت دهی فناوری برای مولدسازی، که لازمه آن ابتدا می بایست الگوی تولید انبوه یا همان سرمایه داری در نظام اقتصادی کشورمان حذف گردد آنجا که فناوری برای توانمند کردن فرد و تولید ابداع و جهت دهی نمی شود بلکه برای حذف انسان از فرآیند تولید و سرمایه دار کردن سرمایه دار استفاده می شود.

بنابراین تولید ستون فقرات اقتصادی کشور است و این ستون فقرات با کارگر و نقش موثر این قشر از جامعه معنا پیدا می کند لذا راهکار رهایی کارگر از استثمار و استضعاف مدل کارگر مالکی یعنی کارگر در نظام و چرخه تولید سهم مالکانه داشته باشد که در پارادایم اقتصاد اسلامی مردم پایه به این مقوله توجه جدی شده است و ورود مردم در عرصه های تصمیم گیری و تصمیم سازی، نظارت و اجرا در آن دیده شده است چرا که فلسفه انقلاب اسلامی جابجایی ساختار قدرت و تزلزل رابطه دوگانه استضعاف و استکبار بود و این به غایت نمی رسد مگر اینکه با تعیین نظام اقتصاد اسلامی که در اصول ۴۳ و ۴۴ قانون اسلامی متبلور است مردمی شدن اقتصاد اولین اثر مستقیم آن  بزرگ شدن اقتصاد(توانمند شدن آن)است و به صرفه شدن تمام فعالیت های طول زنجیره اقتصادی وکار آمد شدن همه عوامل با هم در این دیدگاه دو رکن دیگر دولت،بازار را داریم اما رکن سوم به عنوان “مردم” هم وارد این سازه و سازوکار می‌شود و نقش بازی می‌کند و عاملیت و حضور دارد و می‌توان برای آن نسخه پیچید و قانون گذاری کرد و برای آن سازماندهی کرده و به همان شکل که پارادایم های دیگر، به فرض مثال با دولت -بازار شروع کردند سازوکارها و قوانین وضع کردند، می شود با نگاه ویژه به مردم، اقتصاد را با حضور مردم تعریف کرده و هم قواعد مطلوب را بازسازی کرد و یا قوانین جدیدی را برای آن وضع نمود.

همین مجموعه موجود را چنان توانمند کرد که نهایتا در بازار جهانی به عنوان یکی از بازیگران قدرتمند منطقه ای و جهانی با پارادیم اقتصاد اسلامی مردم پایه نقش آفرینی داشته باشیم.

سخن آخر: از عناصر مهم مردم سپاری تولید در کشور می توان به تسهیل گری، اعتبار بخشی، انگیزه بخشی، توانمندسازی،فرصت آفرینی، و نهایتا الگو سازی ها اشاره نمود و می بایست این موارد در قوانین و مقررات پیاده سازی شوند تا مشارکت مردم در اقتصاد و مردمی سازی اقتصاد را به معنای واقعی کلمه مشاهده و تحقق بخشید.

کنعان صالحی / دستیار فرماندار شهرستان دیواندره در امر مردمی سازی دولت

شما هم نظر خود را در مورد این مطلب در قسمت نظرات بنویسد بعد از تائید مدیر منتشر خواهد شد