بیکاری در میان جوانان کردستان به یکی از معضلات اساسی اجتماعی و اقتصادی تبدیل شده و وضعیت نگران‌کننده‌ای را به وجود آورده است. در این مصاحبه، با دکتر نادر محمدی، کارشناس مسائل اجتماعی و اقتصادی، به بررسی ریشه‌ها و راه‌حل‌های این بحران پرداخته‌ایم و او را با سوالاتی چالشی و مطالبه‌گرانه به بحث و گفتگو وادار کرده‌ایم.

بیکاری جوانان در کردستان، از جمله موضوعاتی است که همواره ذهن بسیاری از مردم و مسئولان را به خود مشغول کرده است. علی‌رغم پتانسیل‌های فراوان این منطقه در حوزه‌های مختلف صنعتی، کشاورزی و گردشگری، جوانان کردستان همچنان با مشکل بیکاری دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این مسئله نه تنها موجب مشکلات اقتصادی می‌شود، بلکه تبعات اجتماعی و فرهنگی نیز به دنبال دارد. برای بررسی دقیق این معضل، با دکتر نادر محمدی، کارشناس مسائل اجتماعی و اقتصادی، گفتگویی انجام دادیم تا از دیدگاه او نسبت به این بحران و راهکارهای پیشنهادی او برای رفع این مشکل مطلع شویم.

وضعیت بیکاری جوانان در کردستان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

وضعیت بیکاری جوانان در کردستان بسیار نگران‌کننده است. آمارها نشان می‌دهند که درصد بیکاری در میان جوانان به طور قابل‌توجهی بالاتر از میانگین کشوری است. این موضوع نه تنها مشکلات اقتصادی زیادی را به دنبال دارد، بلکه باعث از دست رفتن انگیزه و امید در میان جوانان می‌شود. بسیاری از جوانان پس از پایان تحصیلات عالی، نمی‌توانند شغلی متناسب با رشته تحصیلی خود پیدا کنند و این امر موجب سرخوردگی و ناامیدی در آن‌ها می‌شود.

چه عواملی بیشترین تأثیر را در ایجاد بیکاری جوانان در کردستان دارند؟

عوامل متعددی در این زمینه نقش دارند. اول از همه، نبود فرصت‌های شغلی مناسب و کافی در منطقه است. بسیاری از صنایع و کارخانجات که می‌توانستند فرصت‌های شغلی زیادی ایجاد کنند، یا در کردستان وجود ندارند یا به دلایل مختلف تعطیل شده‌اند. دوم، مشکلات ساختاری و زیرساختی در منطقه است که مانع از جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید می‌شود. همچنین، نبود برنامه‌های آموزشی و فنی حرفه‌ای متناسب با نیازهای بازار کار نیز یکی دیگر از عوامل مهم است. جوانان نیاز به مهارت‌های عملی و تخصصی دارند که بتوانند در بازار کار رقابت کنند، اما متأسفانه سیستم آموزشی به این نیازها پاسخ نمی‌دهد.

نقش دولت در این بحران چیست و آیا اقدامات موثری انجام داده است؟

دولت نقش بسیار مهمی در این بحران دارد و متأسفانه تاکنون اقدامات موثری انجام نداده است. بسیاری از وعده‌های انتخاباتی در زمینه ایجاد فرصت‌های شغلی و حمایت از جوانان عملی نشده‌اند. همچنین، برنامه‌های توسعه‌ای و اقتصادی دولت نیز بیشتر به مناطق دیگر متمرکز شده و کردستان از این برنامه‌ها بهره‌مند نشده است. نیاز است که دولت برنامه‌های مشخص و دقیقی برای حمایت از کارآفرینان و جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید در کردستان تدوین و اجرا کند. همچنین، ارائه تسهیلات مالی و اعتباری به جوانان برای راه‌اندازی کسب‌وکارهای خود می‌تواند یکی از راهکارهای موثر باشد.

برخی منتقدان معتقدند که جامعه محلی نیز در این مشکل نقش دارد. نظر شما در این باره چیست؟

 بله، جامعه محلی نیز نقش مهمی دارد. برخی از مشکلات فرهنگی و اجتماعی نیز به این بحران دامن می‌زنند. برای مثال، انتظارات و فشارهای خانوادگی بر جوانان برای ورود به مشاغل سنتی یا دولتی، می‌تواند مانع از توسعه کارآفرینی و نوآوری در میان جوانان شود. همچنین، عدم حمایت جامعه محلی از کسب‌وکارهای جدید و استارتاپ‌ها نیز یکی دیگر از مشکلات است. نیاز است که فرهنگ کار و کارآفرینی در جامعه محلی تقویت شود و مردم به اهمیت حمایت از جوانان و ایده‌های نوین پی ببرند.

 نقش نهادهای آموزشی و دانشگاه‌ها در این زمینه چگونه است؟ آیا سیستم آموزشی توانسته است نیازهای بازار کار را پاسخ دهد؟

نهادهای آموزشی و دانشگاه‌ها نقش بسیار مهمی در آماده‌سازی جوانان برای ورود به بازار کار دارند، اما متأسفانه سیستم آموزشی فعلی نتوانسته است نیازهای بازار کار را به درستی شناسایی و پاسخ دهد. بسیاری از رشته‌های تحصیلی با نیازهای فعلی و آینده بازار کار همخوانی ندارند و جوانان پس از پایان تحصیلات با مشکل یافتن شغل روبرو می‌شوند. نیاز است که نهادهای آموزشی با همکاری بخش خصوصی و صنایع، برنامه‌های آموزشی و دوره‌های فنی حرفه‌ای متناسب با نیازهای بازار کار تدوین و اجرا کنند.

نقش بخش خصوصی در ایجاد فرصت‌های شغلی برای جوانان کردستان چیست؟ آیا تاکنون اقدامات موثری انجام شده است؟

بخش خصوصی نقش حیاتی در ایجاد فرصت‌های شغلی برای جوانان دارد. جذب سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی و توسعه صنایع و کارخانجات می‌تواند فرصت‌های شغلی زیادی ایجاد کند. اما متأسفانه تاکنون بخش خصوصی به دلایل مختلف از جمله مشکلات زیرساختی و قانونی، تمایل چندانی به سرمایه‌گذاری در کردستان نشان نداده است. نیاز است که دولت با اصلاح قوانین و ارائه تسهیلات مالی و اعتباری، شرایط را برای جذب سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی فراهم کند. همچنین، تشویق کارآفرینان و ارائه حمایت‌های مالی و فنی به آن‌ها می‌تواند به توسعه کسب‌وکارهای جدید و ایجاد شغل‌های پایدار کمک کند.

مهاجرت جوانان کردستان به شهرهای دیگر یا خارج از کشور تا چه حد به این بحران دامن زده است؟

مهاجرت جوانان به شهرهای دیگر یا خارج از کشور یکی از پیامدهای مستقیم بیکاری است. بسیاری از جوانان به دلیل نبود فرصت‌های شغلی مناسب در منطقه، مجبور به ترک زادگاه خود و جستجوی شغل در جاهای دیگر می‌شوند. این مهاجرت‌ها نه تنها باعث از دست رفتن نیروی کار جوان و متخصص در کردستان می‌شود، بلکه موجب تشدید مشکلات اجتماعی و فرهنگی نیز می‌شود. برای جلوگیری از این مهاجرت‌ها، نیاز است که فرصت‌های شغلی مناسب و شرایط زندگی مطلوب در منطقه فراهم شود تا جوانان انگیزه‌ای برای ماندن و کار کردن در زادگاه خود داشته باشند.

آیا شما راهکارهای مشخصی برای کاهش بیکاری جوانان در کردستان پیشنهاد می‌کنید؟

بله، چند راهکار مشخص می‌تواند به کاهش بیکاری جوانان در کردستان کمک کند. اول از همه، توسعه صنایع محلی و جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید در منطقه است. ایجاد زیرساخت‌های لازم برای توسعه صنایع و کارخانجات، می‌تواند فرصت‌های شغلی زیادی ایجاد کند. دوم، حمایت از کارآفرینان و ارائه تسهیلات مالی و فنی به آن‌ها برای راه‌اندازی کسب‌وکارهای جدید است. سوم، اصلاح سیستم آموزشی و تدوین برنامه‌های آموزشی متناسب با نیازهای بازار کار، تا جوانان بتوانند مهارت‌های لازم را برای ورود به بازار کار کسب کنند. چهارم، توسعه گردشگری و بهره‌برداری از پتانسیل‌های طبیعی و فرهنگی منطقه برای جذب گردشگران و ایجاد فرصت‌های شغلی در این حوزه است. در نهایت، حمایت از جوانان برای ماندن در منطقه و جلوگیری از مهاجرت آن‌ها به شهرهای دیگر یا خارج از کشور، با ایجاد شرایط زندگی مطلوب و فرصت‌های شغلی مناسب.

پیام پایانی

بحران بیکاری جوانان در کردستان نیازمند توجه جدی و فوری از سوی تمامی نهادها و اقشار جامعه است. تنها با همکاری همه‌جانبه و اجرای برنامه‌های جامع و دقیق می‌توان این بحران را مدیریت و رفع کرد. امید است که با تلاش‌های مشترک، جوانان کردستان بتوانند آینده‌ای روشن‌تر و پربارتر برای خود رقم بزنند.

مصاحبه / هیوا محمدپور